Η οικοδόμηση της υγιούς αυτοεκτίμησης και πώς να την βελτιώσετε;

Ο τρόπος που αισθάνεστε για τον εαυτό σας και η εικόνα που έχετε γι’ αυτόν, σίγουρα ακτινοβολεί στο περιβάλλον σας, ενώ συγχρόνως καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο σας αντιμετωπίζουν οι άλλοι. Εάν, λοιπόν, εσείς οι ίδιοι δεν δίνετε καμία αξία στον εαυτό σας, τότε μην περιμένετε να την πάρετε από κανέναν άλλο. Ρίξτε μια ματιά στις παρακάτω στρατηγικές, προκειμένου να αυξήσετε την αυτοεκτίμησή σας και τελικά να νιώσετε καλά για τον εαυτό σας.

Της Καρολίνας Παππού

Δημοσιογράφος – Ψυχολόγος – Master Theta Healer - Χοροθεραπεύτρια

Τι είναι η αυτοεκτίμηση;

Η αυτοεκτίμηση είναι η γενική αίσθηση του εαυτού ή της προσωπικής αξίας ενός ατόμου. Πιο απλά, είναι η γνώμη που έχουμε για τον εαυτό μας. Όταν έχουμε υγιή αυτοεκτίμηση βλέπουμε το ποτήρι μισό – γεμάτο, αισθανόμαστε θετικοί για τον εαυτό μας και γενικότερα για τη ζωή. Όταν, όμως, η αυτοεκτίμησή μας είναι χαμηλή, έχουμε την τάση να βλέπουμε τους εαυτούς μας και τη ζωή μας με πιο αρνητικό και απαισιόδοξο τρόπο.

Ταυτόχρονα, νιώθουμε λιγότερο ικανοί να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που μας προβάλλει η πραγματικότητα.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να σας κρατήσει πίσω από όλα όσα είστε σε θέση να επιτύχετε.

Τελειομανισμός… μπορεί να γίνει ο χειρότερος εχθρός σας

Στο σημερινό κόσμο, ο τελειομανισμός (perfectionism) αποτελεί πλέον κανόνα – είτε στο σχολείο, στην εργασία ή ακόμα και στην προσωπική μας ζωή. Πολλοί από εμάς επικεντρωνόμαστε στην ανάγκη να είμαστε οι καλύτεροι, χωρίς να συνειδητοποιούμε τον αρνητικό αντίκτυπο που πιθανόν να έχει στην αυτοεκτίμησή μας.

Όλοι μας βιώνουμε περιόδους αμφιβολίας, στη διάρκεια των οποίων κάνουμε αρνητικές σκέψεις για τις ικανότητές μας. Ωστόσο, εάν διαπιστώσετε ότι επικρίνετε τον εαυτό σας επανειλημμένα, είναι πιθανό να ζείτε με χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Ποια είναι τα σημάδια χαμηλής αυτοεκτίμησης που μπορεί να εμφανίζονται:

-Αμφιβάλλετε συχνά για τον εαυτό σας και τις ικανότητές σας.

-Αποζητάτε την αποδοχή από άλλους για να αισθανθείτε καλύτερα για τον εαυτό σας.

-Έχετε αρνητικές προοπτικές για τη ζωή σας.

-Αντιμετωπίζετε υπερβολική ντροπή, κατάθλιψη ή άγχος.

-Αίσθημα άνευ αξίας ή ανικανότητας.

-Παλεύετε για να εκφράσετε τις ανάγκες σας.

-Έχετε έντονο φόβο αποτυχίας.

-Δυσκολία αποδοχής θετικών σχολίων.

-Πιστεύετε ότι οι άλλοι είναι καλύτεροι από εσάς και μερικές φορές ως αποτέλεσμα απομακρύνεστε από τους άλλους.

Εάν αισθάνεστε και βιώνετε συχνά τα άνωθεν σημάδια, τότε ίσως είναι καιρός να κάνετε ένα βήμα πίσω, να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης για τον εαυτό σας και να μιλήσετε στον εαυτό σας. Πριν προχωρήσουνε σε στρατηγικές που συμβάλλουν στην οικοδόμηση υγιούς αυτοεκτίμησης, ας μάθουμε λίγα περισσότερα για ορισμένους παράγοντες οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση

Εμπειρίες στην πρώιμη παιδική ηλικία

Οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας, που χαρακτηρίζονται από τραυματικές συναντήσεις, εκφοβισμό ή ακόμη και συγκρούσεις και κακοποίηση εντός των οικογενειών, μπορούν να προκαλέσουν σ’ ένα άτομο την ανάπτυξη χαμηλής αυτοεκτίμησης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ένα παιδί μπορεί να μεγαλώσει νιώθοντας και πιστεύοντας ότι είναι ανίσχυρο. Αυτή η πεποίθηση μεταφέρεται συχνά στην ενήλικη ζωή.

Δυσλειτουργική γονεϊκή διαπαιδαγώγηση

Η υγιής ανατροφή των παιδιών παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης ενός ατόμου. Άτομα που μεγάλωσαν με γονείς που είναι είτε πολύ επικριτικοί είτε πολύ απασχολημένοι για να τους δώσουν προσοχή μπορεί να έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις ικανότητές τους, με αποτέλεσμα να καταλήγουν να αισθάνονται ότι δεν είναι αρκετά πολύτιμοι για τους γύρω τους, ώστε να θέλουν να είναι κοντά τους.

Μηνύματα από τα ΜΜΕ

Οι διαφημίσεις δημιουργούνται για να λένε στους ανθρώπους ότι χάνουν κάτι για να τους κάνουν να το επιθυμούν. Οι τηλεοπτικές εκπομπές και οι ταινίες δημιουργούν επίσης μη ρεαλιστικά πρότυπα για το πώς πρέπει να φαίνεται και να συμπεριφέρεται ένα άτομο, προκαλώντας στα άτομα να πιστεύουν ότι δεν μετράνε. Οι άνθρωποι περιβάλλονται συνεχώς από αυτά τα μηνύματα τα οποία αναπόφευκτα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοεκτίμησή τους.

Μακροχρόνια θέματα υγείας

Τα μακροχρόνια ιατρικά ζητήματα όπως ο χρόνιος πόνος, οι ασθένειες, η κατάθλιψη, το άγχος και άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας, οι αυτοάνοσες ασθένειες και η σωματική αναπηρία μπορούν επίσης να προκαλέσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ένα άτομο που έχει τέτοια προβλήματα υγείας μπορεί να έχει δυσκολία στην ολοκλήρωση απλών καθημερινών δραστηριοτήτων κι έτσι να εξαρτάται από άλλους. Μπορεί να θεωρούν τους εαυτούς τους ένα βάρος, επειδή δεν λειτουργούν όπως οι άλλοι.

«Ανθυγιεινές» φιλίες

Με ποιον ένα άτομο περνάει το χρόνο του επηρεάζει τον τρόπο που βλέπει τον εαυτό του. Έχοντας φιλίες με ανθρώπους οι οποίοι είναι αρνητικοί ή τοξικοί, μπορεί αυτό να αποστραγγίσει ένα άτομο συναισθηματικά και να το κάνει να νιώθει άβολα. Για να αποφευχθεί η σύγκρουση σε τέτοιες φιλίες, ένα άτομο μπορεί να σταματήσει να εκφράζει τη γνώμη του, να μην θέτει όρια η να ζητάει συνεχώς συγγνώμη και να υποχωρεί προκειμένου να κερδίσει την αποδοχή. Έχοντας τέτοιες φιλίες μπορεί ένα άτομο να οδηγηθεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Ενίσχυση της αυτοεκτίμησής σας

Η συμμετοχή σε στρατηγικές για την οικοδόμηση της αυτοεκτίμησής σας μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ευημερία σας. Επιπλέον, το να έχετε μια υγιή αυτοεκτίμηση μπορεί να σας βοηθήσει να έχετε πιο θετικά συναισθήματα τα οποία, με τη σειρά τους, μπορεί να σας βοηθήσουν να χτίσετε ισχυρότερες σχέσεις. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις για να δώσετε ώθηση στην αυτοεκτίμησή σας.

1. Αποδεχτείτε την προσωπικότητά σας

Το πρώτο βήμα για να επιτευχθεί η οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι κανένα άτομο δεν είναι το ίδιο μ’ εμάς.

Πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι ο καθένας έχει μοναδική προσωπικότητα και χαρακτήρα που τον/την κάνει να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους.

Η προσωπικότητά σας είναι το σήμα κατατεθέν σας (trademark). Για να αποκτήσετε αυτοεκτίμηση, πρέπει να μάθετε να αποδέχεστε και να εκτιμάτε τον εαυτό σας με όλα τα ελαττώματα και τα λάθη σας.

Μην βλέπετε την προσωπικότητά σας ως κατώτερη από κανέναν και μην πιστεύετε ότι κάτι δεν πάει καλά μαζί σας, επειδή συμπεριφέρεστε διαφορετικά από τους άλλους. Αγκαλιάστε τη μοναδικότητά σας και αντί να προσπαθείτε να είστε σαν κάποιον άλλον/άλλη, γίνετε η καλύτερη εκδοχή του δικού σας εαυτού. Πώς μπορείτε να το καταφέρετε;

Α. Γνωρίστε τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις σας

Μόλις εντοπίσετε προβληματικές καταστάσεις, δώστε προσοχή στις σκέψεις σας σχετικά μ’ αυτές. Αυτό περιλαμβάνει ό, τι λέτε στον εαυτό σας (self – talk) και την ερμηνεία σας για το τι σημαίνει η δεδομένη κατάσταση. Οι σκέψεις και οι πεποιθήσεις σας μπορεί να είναι θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες. Αναρωτηθείτε αν αυτές οι πεποιθήσεις είναι αληθινές και αν αντιπροσωπεύουν τη δική σας ύπαρξη.

Β. Προσαρμόστε τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις σας

Τώρα αντικαταστήστε αρνητικές ή ανακριβείς σκέψεις με ακριβείς, εποικοδομητικές σκέψεις. Δοκιμάστε αυτές τις στρατηγικές:

Χρησιμοποιήστε αισιόδοξες δηλώσεις. Περιποιηθείτε τον εαυτό σας με καλοσύνη και ενθάρρυνση. Αντί να πιστεύετε ότι δεν θα τα καταφέρετε, δοκιμάστε να πείτε στον εαυτό σας: «Παρόλο που είναι δύσκολη, μπορώ να χειριστώ αυτή την κατάσταση.»

Συγχωρήστε τον εαυτό σας. Όλοι κάνουν λάθη - και τα λάθη δεν είναι μόνιμοι προβληματισμοί για εσάς ως άτομο. Είναι απομονωμένες στιγμές στο χρόνο. Πείτε στον εαυτό σας: «Έκανα ένα λάθος, αλλά αυτό δεν με κάνει κακό.»

Αποφύγετε τις δηλώσεις «πρέπει» και «δεν πρέπει». Εάν διαπιστώσετε ότι οι σκέψεις σας είναι γεμάτες απ’ αυτές τις λέξεις, μπορεί να θέτετε παράλογες απαιτήσεις στον εαυτό σας - ή σε άλλους. Η αφαίρεση αυτών των λέξεων από τις σκέψεις σας μπορεί να οδηγήσει σε πιο ρεαλιστικές προσδοκίες.

Εστιάστε στο θετικό. Σκεφτείτε τους τομείς της ζωής σας που λειτουργούν καλά. Σκεφτείτε τις δεξιότητες που έχετε χρησιμοποιήσει για να αντιμετωπίσετε δύσκολες καταστάσεις.

Σκεφτείτε τι έχετε μάθει. Εάν ήταν μια αρνητική εμπειρία, τι θα μπορούσατε να κάνετε διαφορετικά την επόμενη φορά για να δημιουργήσετε ένα πιο θετικό αποτέλεσμα;

Δεν χρειάζεται να αντιδράτε αρνητικά στις αρνητικές σκέψεις. Αντ 'αυτού, δείτε τις αρνητικές σκέψεις ως σήματα για να δοκιμάσετε νέα, υγιή πρότυπα. Ρωτήστε τον εαυτό σας, «Τι μπορώ να σκεφτώ και να κάνω για να το κάνω λιγότερο αγχωτικό;»

Ενθαρρύνετε τον εαυτό σας. Δώστε στον εαυτό σας πίστωση για την πραγματοποίηση θετικών αλλαγών. Για παράδειγμα, «Η παρουσίασή μου μπορεί να μην ήταν τέλεια, αλλά οι συνάδελφοί μου έκαναν ερωτήσεις και παρέμειναν αφοσιωμένοι - πράγμα που σημαίνει ότι πέτυχα τον στόχο μου.»

Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε τα παρακάτω βήματα, βάσει της θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης.

-Προσδιορίστε τις ανησυχητικές συνθήκες ή καταστάσεις